De Bloedvleklori, (Trichoglossus h. capistratus), langzaam verdwenen in avicultuur.
Door Gert van Dooren.
Beschrijving:
Sumbalori, Trichoglossus h. Fortis, van het eiland Sumba. Deze
lori’s zijn in het algemeen iets groter dan de andere geelborsten.
Ook de snavel van zowel mannen als poppen zijn vaak aanmerkelijk groter en langer dan van de andere soorten. Veren op de bovenrug sterk oranjegeel of roodoranje gevlekt, aan het einde zijn deze veertjes groen gezoomd. Hierdoor zijn ze niet zichtbaar, alleen in gevangenschap waarbij deze veren met de hand worden beroerd zijn deze geeloranje kleuren zichtbaar. Dit is eigenlijk het geval bij bijna alle ondersoorten van de haemathodus familie. Borst geel met oranjerode zomen op het einde van de veren. Onderdek vleugelveren hoog geel, soms met rode waas of oranjerode vlekken. Voorhoofd en wangen blauw, teugel groen.
Bloedvleklori, Trichoglossus h. capistratus, van het eiland Timor. Borst geel sterk met oranjerood vermengd, soms zo zwaar dat de gele grondkleur volledig wordt bedekt. Ondervleugeldekveren diep oranjerood, slechts zelden met smalle gele zomen, echter er zijn ook vogels bekend waarbij zowel borst en ondervleugeldekveren meer geel gekleurd zijn. Teugel blauw. Verder als fortis, mogelijk dat het blauw op de kop wat minder uitgebreid is.
Wetar of geelborstlori, Trichoglossus h. flavotectus, van het eiland Wetar en Romang. Even groot als de bloedvleklori. Lijkt op het eerste gezicht een tweekleurige lori nl. groen en geel. Alles wat bij de bloedvleklori oranje of oranjerood gekleurd is neigt bij deze ondersoort meer naar zuivergeel. Echter, net zoals bij de bloedvleklori’s exemplaren voorkomen die vrij veel geel hebben, komen bij de flavotectus exemplaren voor die vrij veel oranje hebben. Maar voor beide ondersoorten geldt dat dit uitzonderingen op de regel zijn.
Persoonlijk vind ik de fortis het meest duidelijke afwijkende ondersoort, gezien de lengte, langere vleugels, grotere snavel en wat groenere kop met groene reugel. Al zijn er hier en daar ook weer uitzonderingen op. Een opmerkelijk verschijnsel is dat de wat grotere en langere snavel zowel bij de mannen als bij de poppen van Trichoglossus h. fortis niet vermeld wordt in de hedendaagse literatuur. Terwijl dit in het begin van de vorige eeuw in Nov. Zool. Vol.9 1904 door Ernst Hatert en Bechstein wel beschreven is. Resumerend: alle drie rassen kunnen erg op elkaar lijken; waarbij de capistratus en flavotectus nog het minst van elkaar verschillen. Aangezien ondersoorten steeds in ontwikkeling zijn kan het zijn dat in de loop van vele jaren isolatie de verschillen duidelijker worden. De ondersoorten met oranje cq geleborst vind ik moeilijker te onderscheide dan b.v. de groep van Mitchellori, Trichoglossus h. mitchellii, Forstenlori, Tichoglossus h. forstenii en Djampealori, Trichoglossus h. djampea, met hun overwegend rode borst. Bij deze groep kan de Forstenlori voor problemen zorgen. Deze kan weer erg veel op de Djampealori lijken. De dagelijkse literatuur, zowel boeken als tijdschriften, maakt het er ook niet gemakkelijker op. Vele ondersoorten worden hierin verkeerd benoemd. De stem van de vogels is hard en klinkt meer basachtig en niet zo schel als van de Groenneklori, Tichoglossus h. haemathodus, en de Lori van de blauwe bergen, Trichoglossus h. moluccanus. De roep van een Bloedvlek is duidelijk hoorbaar te onderscheiden van andere Trichoglossus soorten. Andere soorten van deze familie zijn tijdens het kwetteren moeilijk uit elkaar te houden. Hoe kunnen wij onze vogels raszuiver houden als bijvoorbeeld herkomst niet of moeilijk te achterhalen is. Het advies is dan natuurlijk zet de meest op elkaar lijkende vogels bijeen. Ook is het bijna zeker dat b.v. F1 vogels raszuiver, dit zijn vogels welke gekweekt zijn uit wildvangouders. De wildvangvogels zijn vaak als groepen geimpoteerd en verkocht aan liefhebbers welke hieruit een koppel hebben gezocht. De nakweek, de F1 vogels zijn dan raszuiver. Nagaan of iemand jongen heeft gekocht van een oorspronkelijk wildvangpaar is vaak wel mogelijk. Vanuit Indonesie worden hoegenaamd geen bloedvleklori’s meer ingevoerd. In Nederland zijn het meestal vogels die vanuit Singapore zijn binnengekomen, dit betreft betreft zowel wildvang als nakweekvogels. Wildvang komt meestal binnen via zogenaamde “verzamelplaatsen”en daarom is de oorspronkelijke herkomstplaats niet meer te traceren. Inleiding:
Menig loriliefhebber weet niet dat er van de 21 ondersoorten van Trichoglossus haematodus er drie zijn met een gele of geeloranje borst. De kennis is meestal beperkt tot de bloedvleklori waarvan men vaag weet dat deze een oranjegele borst heeft. Maar het zijn er meer, te weten Trichoglossus h. capistratus, ofwel de bloedvleklori, (de bekendste), deze is dus het meest ingevoerd en afkomstig van Timor. Dan is er nog de geelborst, Trichoglossus h. flavotectus, die van Wetar en Romang komt en tot slot de Sumbalori, Trichoglossus h. fortis, die zoals de naam al doet vermoeden voorkomt op het eiland Sumba. Het gevolg van deze onwetendheid is dat deze drie ondersoorten onderling wel eens gekruist worden, wat opzich niet zo verwonderlijk is. Zonder (en soms zelfs met) parate kennis is het niet eenvoudig om deze ondersoorten uit elkaar te houden. Zelfs ornithologen uit het begin van de vorige eeuw twijfelden soms of er wel sprake was van een duidelijk genoeg onderling verschil om deze ondersoorten te rechtvaardigen. In dit artikel zal ik trachten uit te leggen wat de verschillen zijn. In de praktijk zal dit voor veel liefhebbers zelf erg moeilijk zijn omdat men vaak geen verschillende bloedvleklories tot z’n beschikking heeft. Bovendien zijn vele reeds per ongeluk gekruist zodat ze niet volledig raszuiver meer zijn. Dat de verschillen klein zijn is duidelijk en alleen experts kunnen eventueel de verschillen aantonen. Diverse studies van balgen van gevangen bloedvleklori’s uit eind 1800 en begin 1900 in diverse musea kunnen hierbij zeer waardevol zijn omdat deze zeker raszuiver en gelabeld werden toen ze gevangen waren, uit welk gebied, geslacht en leeftijd (volwassen of onvolwassen).